Miejskie Przedszkole nr 1 w Oławie

  • Kalendarium

    Wtorek, 2024-03-19

    Imieniny: Aleksandryny, Józefa

  • Kartka z kalendarza

Kącik logopedyczny

NAJCZĘSTSZE ZABURZENIA MOWY U DZIECI

 

 Szanowni Rodzice!
Jeżeli wymowa Waszego dziecka budzi wątpliwości nie bagatelizujcie tego problemu. Udajcie się niezwłocznie do logopedy, gdy:

  • dziecko podczas mówienia wsuwa język między zęby,
  • mowa jest świszcząca, nieprzyjemna dla ucha,
  • w czasie mówienia wykrzywia wargi,
  • wymawia głoski ustne przez nos lub ma trudności z wypowiadaniem głosek nosowych,
  • głoski dźwięczne (w,z,d,b,g,ż,dż) zastępuje ich bezdźwięcznymi odpowiednikami,
  • nieprawidłowo realizuje głoskę r lub zastępuje ją głoskami j, l w szóstym roku życia,
  • zamiast głosek k, g mówi t, d albo j, l,
  • pięciolatek głoski sz, ż, cz, dż, zastępuje głoskami s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź,
  • opuszcza głoski, części wyrazów lub mówi niezrozumiale i niewyraźnie.

 

Po badaniu, logopeda może ocenić stan rozwoju mowy dziecka i ewentualnie skierować go do specjalistów: ortodonty (wady zgryzu, anomalie w uzębieniu), stomatologa (konieczność podcięcia wędzidełka), laryngologa (badanie słuchu), neurologa, psychologa, surdologopedy (niedosłuch), neurologopedy.
W przypadku stwierdzenia zaburzenia mowy, po uzyskaniu zgody rodziców, logopeda podejmuje terapię.

 

Najczęstszymi wadami wymowy są:

  • sygmatyzm – nieprawidłowa realizacja głosek szeregów: s, z, c, dz; ś, ź, ć, dź; sz, ż, cz, dż,
  • parasygmatyzm – zamienianie wyżej wymienionych szeregów głosek
  • rotacyzm – nieprawidłowa realizacja głoski r,
  • pararotacyzm – zastępowanie głoski r głoską j lub l,
  • kappacyzm – nieprawidłowa realizacja głoski k,
  • parakappacyzm – zastępowanie głoski k głoską t,
  • gammacyzm – nieprawidłowa realizacja głoski g,
  • paragammacyzm – zastepowanie głoski g głoską d,
  • lambdacyzm – zastepowanie głoski l głoską j, ewentualnie r,
  • bezdźwięczność – realizacja głosek dźwięcznych bezdźwięcznie,
  • dyslalia całkowita – nieprawidłowa realizacja kilku lub nawet kilkunastu głosek przez co mowa jest niezrozumiała,
  • jąkanie i niepłynność mowy.

Wczesne zdiagnozowanie i podjęcie terapii logopedycznej jest warunkiem osiągania sukcesów w szkole, w szczególności w nauce pisania i czytania. Pozwala uniknąć zaburzeń zachowania i przeciwdziała pogłębianiu się wad wymowy.

 ***

 Do ćwiczenia poprawnej wymowy warto wykorzystywać ONOMATOPEJE. Dzieci przedszkolne chętniej pracują na wyrazach dźwiękonaśladowczych niż na ,,zwykłych’’ wyrazach, np.: ciuch, ciuch; plusk, plusk; ko, ko; beee, meee; sz, sz; brr; kap, kap; zyń, dzyń; chrup, chrup; kle, kle; ku, ku; re, re; kum, kum itp.

 

iha ha; ko ko ko – ćwiczą melodię mowy

puk puk; kap, kap – gimnastykują wargi

kle, kle; kap, kap – ćwiczą czubek języka

ha, ha; ho, ho – usprawniają pracę przepony

 Wyrazy dźwiękonaśladowcze ,,ćwiczą’’ aparat mowy zarówno u dzieci z deficytami w rozwoju jak i u dzieci zdrowych.

 ***

W  Miejskim Przedszkolu nr 1 prowadzone są zajęcia logopedyczne i logorytmiczne przez Panią Agnieszkę Bosak i Panią Małgorzatę Mazurów. Zajęcia odbywają się w małych grupach lub indywidualnie z dziećmi, które po przesiewowych badaniach wykonanych na początku roku szkolnego zostały objęte opieką logopedyczną.

 

ĆWICZENIA PROWADZONE NA ZAJĘCIACH

I ĆWICZENIA ODDECHOWE

Cele :

  • Wydłużenie fazy wydechowej.
  • Zwiększenie pojemności płuc.
  • Różnicowanie fazy wdechowej i wydechowej.
  • Rozruszanie przepony.
  • Zapobieganie niepożądanym zjawiskom takim jak arytmia oddechowa.
  • Mówienie na wydechu.
  • Dostosowanie długości wydechu do czasu trwania odpowiedzi. 

Przykłady ćwiczeń:

1. Wdech nosem ( usta zamknięte) i wydech ustami.

2. Dmuchanie na płomień świecy.

3. Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.

4. Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.

5. Chłodzenie „ gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.

6. „ Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.

7. Chuchanie na zmarznięte ręce.

8. Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.

9. Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.

10. Nadmuchiwanie balonika.

11. Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.

12. Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.

13. Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.

14. Liczenie na jednym wydechu.

15. Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.

16. Powtarzanie zdań szeptem.

17. Naśladowanie śmiechu różnych osób:

          - staruszki: che- che- che

          - kobiety – wesołe cha- cha- cha

          - mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho

          - dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.

 

II ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY ARTYKULACYJNE

Cele :

  • Zręczne i celowe ruchy warg, języka, podniebienia.
  • Zwiększenie napięcia warg i języka.
  • Wyrabianie wyczucia danego ruchu i położenia poszczególnych narządów mowy (kinestezja).

Przykłady ćwiczeń:

Ćwiczenia warg: 

1. Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej. 

2. Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.

3. Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.

4. Naprzemienne wymawianie „ i – u”.

5. Cmokanie.

6. Parskanie / wprawianie warg w drganie/.

7. Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi  i odwrotnie).

8. Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.

9. Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e,  u-a-i-o-e-y,  o-a-y-i-u,  e-y-i-o-a-u, u-i-y-a-o.

10. Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,  i-a,  u-o,  o-i,  u-i,  a-o, e-o  itp.

11. Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.

12. Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.

13. Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

Ćwiczenia języka: 

1. „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.

2. Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.

3. Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.

4. Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.

5. Kląskanie językiem.

6. Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.

7. Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust.

8. Rurka – wargi ściągnięte  i zaokrąglone unoszą boki języka.

9. Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.

10. Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.

11. Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte. 

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie: 

1. Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.

2. Płukanie gardła ciepłą wodą.

3. „Chrapanie” na wdechu i wydechu.

4. Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.

5. Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk…

6. Wypowiadanie sylab / jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi, ago, egę itp.

7. Nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze.

Ćwiczenia policzków: 

1. Nadymanie policzków – „ gruby miś”.

2. Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”.

3. Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.

4. Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.

5. Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

 

III ĆWICZENIA GŁOSOWE

Cele :

  • Prawidłowe wydobywanie głosu dla uzyskania efektu dźwiękowego w jamie ustnej.
  • Rozluźnienie mięsni krtani i aparatu artykulacyjnego.
  • Wybrzmiewanie głosu na maskę czyli podniebienie twarde, zęby, wargi. 

Przykłady ćwiczeń:

1. Zabawa  „Misie”, które budzą się na wiosnę. Proponujemy pozycję leżącą; misie śpią, oddychają nosem(wdech i wydech przez nos), misie budzą się ziewają (wdech i wydech przez usta), misie wdychają powietrze ustami, zamykają usta i mruczą - wybrzmiewanie głosu na maskę. W pozycji leżącej wymawianie połączeń mmmmaaaaaa, mmmmoooo, mmmmuuuuu w taki sposób aby a, o, u, słychać było wyraźnie, aby dźwięki „brzmiały na ustach - misie cieszą się z nadejścia wiosny. Zanim wstają zaczynają śpiewać; a, e, o, y, i,u- najpierw pojedyncze samogłoski, potem przedłużają dźwięki.

2. Zabawa „Echo”. Dzieci wywołują poszczególne głoski a jednocześnie powtarzają je ciszej, tak jak robi to echo, np. a (głośno) – a (cicho).

IV ĆWICZENIA SŁUCHOWE

Cele :

  • Utożsamianie i różnicowanie dźwięków mowy.
  • Uwrażliwienie na pełne rozumienie wypowiedzi słownych.
  • Koncentracji dziecka na wymawiane dźwięki, która pomoże w opanowaniu poprawności artykulacyjnej.
  • Rozpoznawanie wymawianych wyrazów, sylab, dźwięków.
  • Utrwalenie położenia narządów artykulacyjnych przy realizacji odpowiednich głosek.
  • Wdrażanie dziecka do starannej mowy w stopniu jak najlepszym.
  • Opanowanie różnic w wymowie głosek syczących i szumiących.

Przykłady ćwiczeń:

1. „ Co słyszę?” – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy.

2. „ Zgadnij, co wydało dźwięk?” – uderzanie pałeczką w szkło, fajans, metal, kamień, drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze / np. piłki, kasztana, kamienia/, rozpoznawanie odgłosu przez dzieci.

3. Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.

4. Uderzanie o siebie klockami, łyżeczkami, garnuszkami; uderzanie łyżeczką o pustą szklankę, o szklankę z wodą, klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru, przelewanie wody( z wysokości, z niska), drapanie po szkle, papierze, stole.

5. Rozpoznawanie głosu, szmeru, źródła dźwięku – miejsca, kierunku, odległości, ilości dźwięków (dużo- mało), głośności ( cicho – głośno).

6. Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.

7. Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.

8. Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.

9. Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.